Çatlak dilin deşifre edilmesi konusunda, antik ve modern tıp metinlerini inceledim, çatlak dilin yorumlanması genellikle karmaşık ve kavraması zor, pratikte uygulanması da kolay değil. Kendi klinik deneyimlerime dayanarak, çatlak dilin temel patolojisini depresyon ve yin eksikliği olarak özetledim.

Birinci Bölüm: Çatlak Dil’in Yeniden Tanımlanması: Depresyon ve Yin Eksikliğinin Temel Mantığı

1. Geleneksel Teorinin Sınırlamaları

• ​Ders Kitabı Tanımı: Jing kan eksikliği, ısı fazlalığı nedeniyle vücut sıvılarının zarar görmesi, yin eksikliği ve yang fazlalığı, dalak zayıflığı ve nem birikimi.
• ​Klinik Sorunlar: Akılda tutulması zor, uygulanması güç, “depresyon” gibi temel patolojiyi göz ardı ediyor.

2. Depresyon ve Yin Eksikliğinin Temel Patolojisi

• ​Depresyonun Üç Unsuru: Qi tıkanıklığı, balgam ve kan stazı, soğuk ve nemin vücut sıvılarının yolunu tıkaması, aynı zamanda yin sıvılarının sürekli tüketilmesi.
• ​Sanal ve Gerçek Karışımı Kuralı: Çatlak dil hastalarının %90’ından fazlası sanal ve gerçek karışımıdır (örneğin, gerçek tıkanıklık + iç yang fazlalığı).

3. Çatlak Dil’in Üç Gelişim Aşaması

​Aşama	​Dil Görünümü Özellikleri	​Karşılık Gelen Patoloji
Başlangıç	Dil üzerinde lokal soyulma, çatlaklar ince ve sığ	Qi bölümünde tıkanıklık, vücut sıvılarının ilk zarar görmesi
Orta	Dil dokusunda çatlaklar derinleşir, dil üzerinde kalın ve yapışkan tabaka	Balgam ve kan stazı birikimi, yin sıvılarının yanması
Geç	Dil yüzeyinde geniş alanlarda aşınma, gerçek qi’nin dışarı sızması	Yin ve yang eksikliği, gerçek qi’nin sabitlenememesi

4. Kişisel Deneyim Özeti

Gördüğüm çatlak dil durumları çok çeşitli, örneğin kronik tüketim nedeniyle oluşan çatlak dil, diyabet, tüberküloz, aşırı mastürbasyon veya cinsel ilişki, genellikle patoloji yin eksikliği ve iç yang fazlalığıdır, sürekli yin sıvılarının tüketilmesiyle oluşur, genellikle kan bölümünde de tıkanıklık eşlik eder.

Veya kötü enerji tıkanıklığı nedeniyle, örneğin qi tıkanıklığı, balgam ve nem, balgam ve kan stazı, soğuk ve nem gibi, vücut sıvılarının dil üzerine ulaşmasını engeller.

Ayrıca sanal ve gerçek karışımı durumları daha yaygındır, örneğin yin eksikliği ile birlikte nem ve ısı, balgam ve ısı, kan stazı ve ısı gibi. Kötü enerji vücut sıvılarının dil üzerine ulaşmasını engellerken, aynı zamanda yin sıvılarının sürekli tüketilmesi durumu da vardır, bu tür bir tıkanıklık ve tüketim durumu çok yaygındır.

Sadece sanal veya sadece gerçek durumların çok nadir olduğunu fark ettim, sanal ve gerçek karışımı daha yaygındır, genellikle gerçekten sanala dönüşür. Bu yüzden patolojiyi depresyon ve yin eksikliği olarak özetledim.

Çatlak dilin birincil prensibi lokal yin sıvılarının yetersizliğidir, yin’i desteklemek herkesin aklına gelir. Genellikle çatlak dil gördüğümüzde, yin eksikliği olduğunu belirleriz ve yin destekleyici ilaçlar kullanırız.

Ama arkasında genellikle çeşitli tıkanıklıklar vardır. Isı tıkanıklığı (sanal ısı, gerçek ısı), balgam tıkanıklığı, nem tıkanıklığı, kan stazı, soğuk ve nem gibi, tıkanıklık kendisi vücut sıvılarının dil üzerine ulaşmasını engelleyebilir, aynı zamanda tıkanıklık yang’a dönüşerek yin’i yakar, birbirine karışır.

Klinikte saf yin eksikliği nadirdir, örneğin tüberküloz, diyabet, kronik cinsel ilişki gibi durumlarda bile, sanal ve gerçek ısı tıkanıklığı eşlik eder, zamanla kan damarlarında tıkanıklık kaçınılmazdır, vücut sıvıları yanar, balgam da ortaya çıkar.

Yin’i desteklemek herkesin aklına gelir, ancak tıkanıklık durumları en yaygın olanıdır, bu yüzden çatlak dil patolojisini depresyon ve yin eksikliği olarak özetlemek, çatlak dil gördüğümüzde ilk olarak tıkanıklık sorununu düşünmemizi sağlar.

---

​İkinci Bölüm: 13 Dil Görünümü Şeması Analizi ve Düzenleme Planı

(Dil görünümü özellikleri ve ilaç mantığı ekli)
1. Yin Eksikliği ve Isı Tıkanıklığı Tipi (Dil kökünde soyulma ve çatlaklar)​

• ​Dil Görünümü: Dil kökünde soyulma ve çatlaklar, dil rengi koyu.
• ​Patoloji: Böbrek yin eksikliği, sanal yang’ın yükselmesi.
• ​Önerilen Reçete: Zhi Bai Di Huang Wan + Xuan Shen 15g (Yin’i desteklemek ve yang’ı azaltmak, tıkanıklığı gidermek ve kan dolaşımını düzenlemek).

2. Yang Eksikliği ve Soğuk Nem Tipi (Tüm dilde beyaz yapışkan çatlaklar)​

• ​Dil Görünümü: Dil üzerinde tamamen beyaz yapışkan tabaka, çatlaklar derin ve keskin.
• ​Patoloji: Dalak ve böbrek yang eksikliği, soğuk kan stazı.
• ​Önerilen Reçete: Fu Zi Li Zhong Tang + Dang Gui Si Ni San (Yang’ı ısıtmak ve soğukluğu dağıtmak, kan dolaşımını düzenlemek).

3. Qi Tıkanıklığı ve Kan Stazı Tipi (Dil kenarında şişme ve çatlaklar)​

• ​Dil Görünümü: Dil kenarında şişme ve yatay çatlaklar, dil dokusu mor ve koyu.
• ​Patoloji: Karaciğer qi tıkanıklığı, kan stazı ve kan dolaşımı engellenmesi.
• ​Önerilen Reçete: Xiao Yao San + Tao Ren Hong Hua Jian (Karaciğeri rahatlatmak ve tıkanıklığı gidermek, kan dolaşımını düzenlemek).

4. Balgam ve Isı Birikimi Tipi (Dil orta kısmında çatlaklar ve sarı yapışkan tabaka)​

• ​Dil Görünümü: Dil orta kısmında çatlaklar ve sarı kalın yapışkan tabaka, dil dokusunda kırmızı noktalar.
• ​Patoloji: Balgam ve ısı birikimi, vücut sıvılarının tüketilmesi.
• ​Önerilen Reçete: Wen Dan Tang + Zhe Bei Mu 10g (Isıyı azaltmak ve balgamı çözmek, yin’i beslemek ve kuruluğu gidermek).

5. Yin ve Yang Eksikliği Tipi (Çiçek soyulma ve çatlaklar)​

• ​Dil Görünümü: Dil üzerinde çiçek soyulma gibi harita, çatlaklar dikey ve yatay olarak kesişir.
• ​Patoloji: Yin ve yang eksikliği, gerçek qi’nin dışarı sızması.
• ​Önerilen Reçete: Gui Lu Er Xian Jiao + Sheng Mai San (Yin ve yang’ı çift desteklemek, qi’yi beslemek ve yin’i desteklemek), yin eksikliği veya yang eksikliğine göre ayrıca belirlenmelidir.

---

​Üçüncü Bölüm: Klinik Uygulama: Dil Görünümünden İlaç Kullanımına Geçiş Mantığı

1. Vaka 1: İnatçı Ağız Kuruluğu Hastasının Dönüşümü

• ​Dil Görünümü: Dil orta kısmında derin çatlaklar, dil kırmızı ve az tabaka.
• ​Yanlış Tedavi: Sadece yin destekleme (Liu Wei Di Huang Wan) etkisiz.
• ​Doğru Tedavi: Xuan Shen 20g + Dan Shen 15g + Yu Jin 10g (Qi’yi düzenlemek ve kan dolaşımını düzenlemek + yin’i beslemek ve ısıyı dağıtmak), 1 ay sonra çatlaklar sığlaştı.

2. Vaka 2: Çatlak Dil ve Ağız İçi Yaraları Birleşimi

• ​Dil Görünümü: Dil kenarında çatlaklar ve yara noktaları, tabaka sarı ve beyaz karışık.
• ​Patoloji: Sanal yang’ın yükselmesi + kalp yang fazlalığı.
• ​Önerilen Reçete: Dao Chi San + Xuan Shen 15g + Dan Zhu Ye 6g (Yang’ı aşağı çekmek + kalbi temizlemek ve idrarı artırmak).

3. Tıp Uygulama Özeti

Bu soğuk nem de çatlak dil nedeni olabilir, çocukken kışın erken kalkıp okula giderken, ellerimde çatlaklar oluşurdu, genellikle Dang Gui Si Ni San ile tedavi edilirdi. Soğuk nem kan ve qi dolaşımını engeller, kan ve qi ellerin cildini besleyemez ve çatlaklara neden olur.

Dil üzerindeki prensip aynıdır. Ayrıca soğuk nem genellikle soğuk kan stazı ile birlikte gelir, ısınma ve kan dolaşımını düzenlemek gerekir. Dil görünümü analizi ile, çatlak dil durumlarının genellikle sanal ve gerçek karışımı olduğunu görebiliriz, özellikle tıkanıklık sorununa dikkat etmek gerekir, yin’i beslemek etkili değilse, tıkanıklık açısından düşünmek gerekir.

Daha önce klinikte bir hastayı gördüm, dil üzerinde çatlaklar, dil üzerinde kuru tabaka, ısı ve yin destekleyici ilaçlar kullandım, hasta hala ağız kuruluğundan şikayet ediyordu. Balgam ve kan stazı birikimi, ısı tıkanıklığı ve yin eksikliği olarak yeniden teşhis ettikten sonra, balgam çözücü ve kan dolaşımını düzenleyici ilaçlar ekleyince iyileşme sağlandı.

Ayrıca bazı makalelerde, çatlakların içinde dil tabakası olan durumların genellikle doğuştan çatlak dil olduğu söylenir, bu sadece teorik analizdir, birçok insanın kirli enerjisi ağır, çatlakların içinde dil tabakası olur, bunu doğuştan çatlak dil olarak adlandıramazsınız. Dil dokusu genellikle somut katmanı temsil eder, somut katmanda çatlaklar varsa, bu lokal vücut sıvılarının ciddi şekilde eksik olduğunu gösterir, hangi durumda vücut sıvıları bu kadar ciddi eksik olabilir, yollar tıkanmıştır, vücut sıvıları geçemez.

Çatlak dilin de bir gelişim süreci vardır, qi bölümü önce tıkanır, soyulma görülür, yavaş yavaş dil üzerindeki tabaka azalır, dil dokusu yavaş yavaş çatlar. Dil dokusu çatladıktan sonra, o bölgeye karşılık gelen organın gerçek qi’si dışarı sızar.

Çatlak dil için bir patoloji tanımlamak gerekirse, bunu depresyon ve yin eksikliği, gerçek qi’nin dışarı sızması olarak özetlerim. Depresyon kök, yin eksikliği belirti, gerçek qi’nin dışarı sızması sonuçtur. Klinikte çatlak dil gördüğümde, genellikle qi’yi düzenleyici ve kan dolaşımını düzenleyici ilaçlar kullanırım, çünkü çatlak dilin çeşitli nedenleri sonunda qi ve kan tıkanıklığına yol açar.

Ayrıca duruma göre beş organın gerçek qi’sini destekleyici ilaçlar da kullanırım, çatlak dil uzun süre devam ederse, gerçek qi dışarı sızar.

Çatlak dil konusunda, yin’i desteklemek için en sık kullandığım ilaç Xuan Shen‘dir, Xuan Shen’in beş büyük özelliğini özetledim, daha sonra bu konuda ayrı bir makale yazacağım.

4. Beş Büyük İlaç Kullanımı Yasakları

​Yasak Sahnesi	​Yanlış İlaç Kullanımı	​Doğru Alternatif Plan
Yin eksikliği ve soğuk nem	Sadece yin destekleyici ilaçlar (örneğin Shu Di Huang)	Xuan Shen + az miktarda Rou Gui (Yang’ı geri getirmek)
Nem ve ısı birikimi	Acı soğuk nem çözücü ilaçlar (örneğin Huang Lian)	Yin Chen + Hua Shi (Nemi gidermek ve yin’i zarar vermemek)
Qi eksikliği baskın	Sadece kan dolaşımını düzenleyici ilaçlar	Bu Yang Huan Wu Tang + San Qi tozu

---

​Dördüncü Bölüm: Xuan Shen’in Beş Büyük Klinik Kullanımı

1. ​Tüm Yin’i Desteklemek: Tüm vücut yin sıvılarını besleyebilir, akciğer, böbrek, mide ve karaciğer yin eksikliğini kapsar, özellikle radyoterapi sonrası ağız kuruluğu tedavisinde uzmandır.
2. ​Akışı Sağlamak ve Tıkanıklığı Gidermek: Akışı iyi sağlar, tıkanıklığı giderebilir, boyun altı şişlik, apse, lenf bezi şişmesi, guatr gibi durumları tedavi eder, yin eksikliği ile birlikte balgam ve ısı, nem ve ısı, kan stazı ve ısı durumlarına uygundur. Tiroid nodüllerini ve lenf bezi şişmesini dağıtabilir (Xia Ku Cao 10g ile birlikte).
3. ​Böbrek Suyunu Aktive Etmek: Böbrek suyunu aktive edebilir, gökyüzüne doğru yükselir, aşırı yüzen sanal yang’ı güçlü şekilde azaltabilir. 30g ağır kullanımda inatçı ağız içi yaralarının sanal yang’ını azaltabilir.
4. ​Antibakteriyel ve İltihap Giderici: Altın renkli stafilokok bakterisine karşı %78 inhibisyon oranı (Çin Farmakoloji Bülteni verileri).
5. ​Mideyi Korumak ve Toksini Gidermek: Tatlı ve serin, en fazla hafif soğuk sayılır, soğukluğu fazla değildir, mide ve bağırsağı zarar vermez. Isı azaltıcı ilaçların mide ve bağırsak üzerindeki uyarısını azaltır (Gan Cao 6g ile birlikte).

Dikkat: Makalede bahsedilen tedavi yöntemleri ve ilaçlar sadece tıp meslektaşları için referans olarak sunulmuştur, hastalar kendi başlarına kullanmamalıdır, aksi takdirde sonuçlarına katlanmak zorunda kalırlar.